Tại sao xây cộng đồng cần có mục tiêu?

Trong nội dung tôi đã chia sẻ về phân loại cộng đồng, chúng ta thường thấy sẽ có hai loại cộng đồng tồn tại. Nhóm đầu tiên là cộng đồng “Playground”, là những cộng đồng mang tính giải trí, mọi người đến với nhau cho vui và vui chơi là chủ yếu. Và nhóm thứ hai là cộng đồng “Purpose-driven”, các cộng đồng có mục đích, mục tiêu tồn tại và phát triển rõ ràng.

Giữa hai nhóm đó thì nhóm “Purpose-driven” là nhóm cộng đồng sẽ tồn tại một cách bền vững hơn, lâu dài hơn.

Nhóm cộng đồng “Playground” sẽ phát triển nhanh nhưng sẽ có tính chất là ngắn hạn, vòng đời của nó ngắn và không tồn tại lâu được. Nó sẽ theo Trend, sẽ có xu hướng lên rồi lại xuống. Nhưng một cộng đồng có mục đích tồn tại rõ ràng thì sẽ đi được lâu dài hơn, bền bỉ hơn và miễn sao mục tiêu đó vẫn còn đúng thì nó sẽ tiếp tục phát triển và đi lên.

Bạn là người tạo ra một cộng đồng, nếu việc tạo cộng đồng là ngẫu hứng, chỉ là chơi cho vui thì đó sẽ là dạng cộng đồng “playground”. Nhưng cộng đồng đó xuất phát từ một niềm tin, một nỗi đau, một mục tiêu hay lý do gì đó, đó là dạng cộng đồng “Purpose-driven”. 

Ví dụ, bạn là một người làm Marketing nhưng bạn cảm thấy hiện tại đang không có một nơi nào để mình có thể vào tương tác, kết nối với những người làm Marketing khác, thì đó là lý do tại sao bạn tạo một cộng đồng Marketing.

Định hình mục đích của cộng đồng

Việc tạo ra cộng đồng đến từ một mục tiêu, một niềm đau, bạn có lý do rõ ràng để tạo cộng đồng đó, vậy thì làm sao để chúng ta định hình rõ ràng được mục đích của cộng đồng?

Thông thường, bạn nghĩ rằng mình biết mục tiêu của cộng đồng là gì, nhưng cách tốt nhất là nên biến thứ bạn nghĩ trong đầu thành một nội dung văn bản. Nếu phải viết ra mục tiêu tồn tại của cộng đồng thì bạn sẽ viết cái gì? Viết ra nó như thế nào? Khi viết ra thì bạn sẽ định hình được nó rõ ràng hơn.

Nhưng viết ra thôi thì chưa đủ. Khi bạn viết ra một thứ gì đó, tất cả những gì bạn có thể suy nghĩ, đôi khi nó sẽ hơi dài dòng và lộn xộn. 

Có một cách tốt khác, bạn định hình những mục tiêu tồn tại của Cộng đồng đó thành một Tầm nhìn (Vision) và hai, ba hoặc bốn Nhiệm vụ (Mission). 

Vision là điều bạn cho rằng cộng đồng của bạn đang hướng tới và muốn đạt được, tức là mục tiêu bạn muốn đạt được. Để đạt được Vision đó sẽ có một số Mission, những nhiệm vụ hay hoạt động cần thực hiện. Khi chúng ta đạt được Mission, nó sẽ giúp chúng ta tới gần hơn Vision.

Vision thì chỉ nên có một, Mission nên có vài cái, đó là chỉ số tối ưu. Cũng không nên nhiều Mission quá vì chúng ta sẽ không biết phải tập trung vào cái gì.

Lấy ví dụ như Cộng đồng về Marketing, Vision của một cộng đồng Marketing chính là “Nâng tầm tư duy của những người làm Marketing trẻ tại Việt Nam”. Đó là Vision của UAN - cộng đồng Marketing mà tôi đã vận hành khoảng 10 năm nay.

Mission đầu tiên chính là phải hiểu đúng về Marketing, tức là hiểu đúng về Vision truyền tải, chia sẻ kiến thức đúng về Marketing tới mọi người, cho những người trẻ làm về Marketing.

Lan tỏa kiến thức đúng về Marketing là như thế nào? Marketing, cũng giống như những mảng khác, sẽ có nhiều loại hình. Chúng ta sẽ không tranh luận việc thế nào là đúng hay sai. Trong nhiều trường hợp, mỗi người sẽ có những niềm tin khác nhau. Nhưng nếu trong trường hợp chúng ta phải định hình đúng, tôi cho rằng, đúng ở đây là khi bạn làm điều gì đó và nó không gây ảnh hưởng, gây hại tới những người khác. Nó không tạo ra những vấn đề hay hệ lụy về sau này. 

Và những kiến thức, tư duy đúng, ít nhất là trong Marketing, thì dù là bạn ứng dụng chúng ở một doanh nghiệp nhỏ hay một tập đoàn lớn vài ngàn người cũng sẽ đúng. Có nghĩa điều đó trở thành những nguyên lý, những nguyên tắc, những điều làm đúng thì bạn làm ở đâu nó cũng đúng.

Mission thứ hai là khuyến khích việc làm đúng về Marketing cho những người trẻ tại Việt Nam. Ở UAN, 1 năm có rất nhiều Workshop, chương trình, webinars, nhiều buổi hoạt động chia sẻ kiến thức về Marketing.

Nhưng trong toàn bộ quá trình 10 năm của UAN sẽ không bao giờ và chưa bao giờ có bất cứ chia sẻ nào về: làm sao để chạy bùng, làm sao để Blackhead, để spamming, để lấy data mà người dùng không cho phép, để làm những tactic, những chiêu trò để đạt mục tiêu.

Không còn là vấn đề đúng hay sai, UAN có một quan điểm rõ ràng về những thứ chúng tôi cho là đúng và chúng tôi bảo vệ những điều đó. Chúng tôi sẽ không nói tới những điều không nằm trong chuẩn mực mà chúng tôi cho là đúng. Cộng đồng UAN khuyến khích chia sẻ, nhưng chắc chắn sẽ không bao giờ duyệt những nội dung, những kiến thức như vậy. 

Ngoài câu chuyện truyền tải và lan tỏa kiến thức, UAN còn khuyến khích và thúc đẩy mọi người áp dụng và làm những điều đúng đắn cho Marketing. Vì đơn giản, tôi tin rằng làm Marketing cũng như mọi ngành nghề khác, đều cũng nên có đạo đức. Nếu một người thầy giáo dạy và làm đúng những chuẩn mực về đạo đức thì làm một Marketer cũng cần làm đúng và tốt chuẩn mực về đạo đức.

Mission thứ ba là kết nối những người làm Marketing có chung một tư duy, mindset lại với nhau bằng cách là chia sẻ kiến thức đúng, khuyến khích làm đúng. Và chúng ta sẽ cùng nhau nâng tầm tư duy của những người làm Marketing ở Việt Nam.

Chúng ta cũng sẽ thấy, rõ ràng là Mục đích tồn tại (purpose) của một cộng đồng cũng giống như của một doanh nghiệp đúng không? Giống như một thương hiệu, một Brand nào cũng có Vision và Mission, cộng đồng cũng có Vision và Mission.

Về bản chất cộng đồng chính là một Brand, một tổ chức hay một doanh nghiệp, dù có thể mô hình hay cách vận hành đôi chút khác nhau. 

Bùi Quang Tinh Tú

Founder Envision Nexus - Hệ sinh thái cộng đồng hơn 5 triệu thành viên tại Việt Nam.