Tạo sự khác biệt và cảm giác thuộc về cộng đồng

Nghi thức giúp các thành viên trong cộng đồng cảm thấy họ là một phần của một tập thể đặc biệt, khác biệt so với bên ngoài. Nó tạo ra một cảm giác “chúng ta”, những con người trong cộng đồng, thật khác biệt với “thế giới”, thúc đẩy lòng tự hào và cảm giác thuộc về đối với cộng đồng.

Xây dựng văn hóa cộng đồng

Nghi thức đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì văn hóa của cộng đồng, thể hiện bản sắc đặc trưng của mỗi tổ chức. Đó có thể là những quy tắc hoặc nghi lễ bắt buộc cần thực hiện. Như trong quân đội, khi quân nhân gặp những người cấp cao hơn phải thực hiện nghi thức chào, và hành động chào cũng có những chuẩn mực, quy định riêng về tư thế, cách đặt tay,... Điều đó nói lên tính kỷ luật, sự tôn ti, trật tự trong quân đội.

Hoặc có một số hệ thống cửa hàng, lễ tân vào bảo vệ có những cách chào khách rất đặc biệt. Đó cũng là một loại nghi thức. Điều đó thể hiện tinh thần hiếu khách, sự quan tâm và phụng sự khách hàng. 

Tăng trải nghiệm của thành viên

Nghi thức không chỉ đơn thuần là những quy tắc mặc định mà còn làm tăng giá trị trải nghiệm của thành viên. Chúng giúp tạo ra các trải nghiệm độc đáo và đặc biệt, nâng cao sự thú vị và sự cam kết của thành viên đối với cộng đồng và tạo cảm giác gắn kế, tính cộng đồng giữa thành viên với nhau. 

Ví dụ trong các chương trình cố vấn của Cộng đồng Mentorship, Mentor và Mentee buộc phải chụp hình kỷ niệm và viết bài recap đính kèm ngày hẹn tiếp theo. Điều đó không chỉ là nghi thức mà còn là cách để tạo cảm giác đồng đội mạnh mẽ và tăng sự tham gia tích cực và nhắc nhở về những trải nghiệm cùng nhau.

Nghi thức trong cộng đồng có bắt buộc không? 

Nghi thức có thể bắt buộc hoặc không. Nhưng nếu là điều bắt buộc thì nghi thức sẽ đóng góp và tạo ra trải nghiệm gì, tại sao nó trở thành điều bắt buộc. Nếu không bắt buộc, người tham gia cộng đồng có tự nguyện thực hiện không? Và thí dụ không bắt buộc thì nó tạo ra cảm giác gì cho những người tạo ra nghi thức đó.

Có nhiều loại nghi thức và mỗi loại nghi thức sẽ có mục tiêu khác nhau. Đôi khi nghi thức đơn thuần để tạo thêm cảm xúc vui vẻ, sự gắn kết giữa thành viên. Có một số nghi thức sẽ đóng góp trực tiếp vào trải nghiệm của thành viên, góp phần tạo nên văn hóa cộng đồng.

Ứng dụng hiệu quả nghi thức trong cộng đồng

Có nhiều cách ứng dụng nghi thức để tạo ra giá trị cho cộng đồng.

Ví dụ với một số cộng đồng trực tuyến như group Facebook có thể sử dụng một số tính năng tự động trong vận hành. Có thể thiết lập quy trình chào mừng riêng ngay khi thành viên ra nhập. Một số cộng đồng sẽ có các hoạt động cố định hàng tuần, vào đúng khung giờ đó, tạo nên một văn hóa đặc trưng riêng của cộng đồng. 

Với những cộng đồng có hoạt động thực tế có thể ứng dụng một số nghi thức đơn giản khi tham gia các chương trình như việc chụp hình chung với kí hiệu đặc trưng của cộng đồng sau mỗi sự kiện, giơ tay ký hiệu ký tự viết tắt tên của cộng đồng đó. Một số nghi thức đặc biệt hơn như cùng ngồi yên lặng 1 phút, nghe chuông trước khi bắt đầu, không sử dụng điện thoại khi tham gia kết nối với các thành viên khác, nhờ đó mà mọi người kết nối, nói chuyện với nhau tốt hơn.

Túy từng nghi thức mà chúng ta cần tìm hiểu và đánh giá độ phù hợp để có thể ứng dụng vào cộng đồng.

Nghi thức không chỉ tạo ra sự khác biệt mà còn giúp nâng cao trải nghiệm của thành viên, đóng góp vào văn hóa và sự phát triển bền vững của cộng đồng. Việc ứng dụng và duy trì nghi thức là nhờ tất cả các thành viên cũng như người quản lý cộng đồng để mỗi trải nghiệm trở nên thú vị và độc đáo hơn. 

Bùi Quang Tinh Tú

Founder Envision Nexus - Hệ sinh thái cộng đồng hơn 5 triệu thành viên tại Việt Nam